NEDİR BU ARAP KIŞI/BAHARI ? http://tr.wikipedia.org/whttp://tr.wikipedia.org/wiki/Arap_Bahar%C4%B1iki/Arap_Bahar%C4%B1 Arap Baharı, (Arapça: الثورات العربية‎, - al-Thawrāt al-ʻArabiyyah), 21.yüzyılın en büyük olaylarındandır. Arap Dünyasında yaşanan en büyük harekettir. 2010 yılında başlayan ve günümüzde de süren, Arap coğrafyasında yaşanan halk hareketlerine verilen ortak addır. Arap Baharı; Arap halklarının demokrasi, özgürlük ve insan hakları taleplerinden ortaya çıkmış; bölgesel, toplumsal bir siyasi-silahlı harekettir. Protestolar, mitingler, gösteriler ve iç çatışmalar yaşanmıştır. Halklar, özgürlük mücadelesi adı altında birçok Arap diktatörünü resmen devirmiştir. Tunus, Mısır, Libya, Suriye, Bahreyn, Cezayir, Ürdün ve Yemen'de büyük çapta; Moritanya, Suudi Arabistan, Umman, Irak, Lübnan ve Fas'ta küçük çapta olmak üzere tüm Arap Dünyasında başgösteren mitingler, protestolar, halk ayaklanmaları ve silahlı çatışmalardır. İslami demokrasi talepleri artmıştır. Birçok uzman bu eşi görülmemiş halk hareketini, Arap dünyasında yaşanan en büyük değişim olarak yorumlamaktadır. Adlandırma Birçok ülke, kuruluş ve alanda uzman kimseler, hareketlerin farklılığı ve sürekli sancılı, çalkantılı değişimi bahar olarak benimsemişlerdir ve bu halk hareketine Arap Baharı demişlerdir. Arkaplan Nedenler Protestolar, Arap Dünyası'nda başta gelen işsizlik, gıda enflasyonu, siyasi yozlaşma, ifade özgürlüğü, usulsuzlükler ve kötü yaşam koşulları gibi pek çok sorun sonucunda önce Tunus'ta Muhammed Buazizi'nin kendini yakmasıyla başlamıştır. Ardından benzer sorunlar yaşayan ülkelerde domino etkisi göstererek yayılmıştır. Protestolar, ilk olarak 18 Aralık 2010 tarihinde Tunus'da başlamış daha sonra Mısır, Yemen, Cezayir ve Ürdün'e sıçramıştır. Bu ayaklanmalar Tunus ve Mısır'da başarı göstermiş olup, 23 yıldır yönetimde olan Zeynel Abidin Bin Ali ile 30 yıllık yönetici Hüsnü Mübarek'in görevlerini bırakmasıyla sonuçlanmıştır. Ardından bir domino etkisiyle Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın tamamına yayılmıştır. Ayrıca arap ülkeleri olmayan; İran, Arnavutluk ve Ermenistan'da bile, Arap Baharı'nın etkisiyle küçük çapta olaylar gözlenmiştir.   Büyük Çaplı Olaylar Tunus Ana madde: Yasemin Devrimi Yasemin Devrimi Tunus'un birçok şehrinde gerçekleşen protestolardır. Protestocuların hedef aldığı başlıca konular işsizlik, gıda enflasyonu, siyasi yozlaşma,[78] ifade özgürlüğü[79] ve kötü yaşam koşulları olmakla beraber, 23 yıldır ülkeyi yöneten Zeynel Abidin Bin Alinin başkanlığı bırakıp 14 Ocak 2011'de ülkeden kaçmasıyla sonuçlanan olaylar bütünüdür. [24] Kasım 2010'da, meyve sebze satıcısı olan işsiz bir üniversite mezununun, satış arabasına polisin el koymasından sonra kendini ateşe vermesi ile başlayan protestolar [80] Tunus'ta son 30 yıldır yaşanan sosyal ve siyasal olayların en dramatik dalgalarından biriydi [81][82] ve yaralanmalar ve hayat kayıpları ile sonuçlandı. Mısır Ana madde: 2011 Mısır Devrimi 2010-2011 Yasemin Devrimi'nin öncülüğünde, 25 Ocak 2011'den beri Mısır'da devam eden, halkı mevcut yönetime karşı seferber olmaya çağıran sokak gösterileri, protestolar ve sivil itaatsizliklerin bütünüdür. Gösteriler ve isyanların polis şiddeti, olağanüstü hâl, işsizlik, asgari ücretleri azaltma isteği, barınma eksikliği, yiyecek sıkıntısı , yolsuzluklar, ifade özgürlüğünün kısıtlanması ve kötü hayat koşulları üzerine başladığı rapor edildi.[83] 11 Şubat 2011 tarihinde Mısır cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek gösteriler nedeniyle istifa etti. Libya Ana madde: Libya İç Savaşı Bir Kuzey Afrika ülkesi olan Libya'da hükümet ve Muammer Kaddafi karşıtı gösterilerle başlamış ve daha sonrasında gerçek anlamıyla bir iç savaşa dönüşmüş ayaklanmalar bütünüdür. Protestolar 15 Şubat 2011 tarihinde başlamış, iç savaş Sirte'nin düşmesi ve Muammer Kaddafi'nin öldürülmesiyle 20 Ekim 2011 tarihinde sona ermiştir. Medyaya göre olaylar halkın 2010-2011 yılı boyunca Arap dünyasını saran protestoların bir ayağı olan 2011 Mısır Devrimi'nden esinlenmesi sonucu başlamıştır. [84] 18 Şubat 2011 tarihinde göstericiler Libyanın ikinci büyük şehri Bingazi'nin kontrolünü bazı polis ve askerlerin de desteğiyle ele geçirmişlerdir. Bunun üzerine hükümet Bingazi'de yaşayan ve rejimin destekçisi seçilmiş askeri birlikleri yollamıştır.[85] Ülke, Ulusal Geçici Konsey (UGK) ve Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi olarak ikiye ayrılmıştır. 20-28 Ağustos tarihlerinde Trablus Muharebesi sonucu başkent Trablus UGK kontrolüne geçmiş, UGK yüzden fazla ülke tarafından tanınmıştır. 20 Ekim 2011 günü Muammer Kaddafi'nin memleketi Sirte'nin düşmesiyle Muammer Kaddafi öldürülmüş, iç savaş kesin UGK zaferiyle sona ermiştir. Yemen Ana madde: 2011-2012 Yemen Ayaklanması Ayaklanmada yüzbinlerce insan sokaklara dökülmüştür. Ülke genelindeki silahlı gruplar iç savaşı andırırcasına hükümet güçleri ile çatışmaktadır. Halk Mısır Devrimi ve Tunus'ta gerçekleşen Yasemin Devrimi'nden esinlenerek yaptığı isyanda bazı adımlar ve ilerlemeler atılmıştır. Ülke genelindeki aşiretlerin oluşturduğu Yemen Aşiretleri İttifakı'na bağlı militanlar bazı kasaba ve semtleri kontrolü altına almıştır. Şii ve Sünni gerilimi, Güney Yemen Hareketi'nin bu ayaklanmadan fırsat sağlayarak saldırılar yapması ülkeyi kaosa sürüklemiştir. Suriye Ana madde: 2011-2012 Suriye çatışmaları Suriye'de olaylar, ilk olarak Dera'da, 15 Mart 2011 tarihinde başlamıştır. Arap Baharı'nın etkisiyle devrilen diktatörlerin ülkelerinden ilham alan Beşşar Esed karşıtı muhalifler silahlanarak topyekün çatışmaya girmiştir. Olayların 15 Mart 2011 tarihinde başladığı kabul edilir. Suriye muhalefeti, devlet başkanı Beşşar Esed rejimini devirmek ve kendi ifadeleriyle Özgür Suriye devletini kurmak için silahlı isyana başlamışlardır. Her iki taraf da dışarıdan askeri ve ekonomik destek almaktadır. Çatışmaların sürmesinin yanında, günümüzde ülkede kontrol önemli ölçüde Beşşar Esed'in elinden çıkmıştır. Bahreyn Ana madde: 2011-2012 Bahreyn Ayaklanması 14 Şubat 2011'de Arap Baharı'nın etkisiyle patlak veren halk isyanıdır. Halk, özgürlük ve eşitlik talebiyle sokaklarda protestolara başlamıştır. Hükümet güçleri olaylara müdehale etmiştir. Körfez İşbirliği Konseyi'de Bahreyn'e Yarımada Kalkan Gücü adlı güvenlik kuvvetinden göndermiştir. Bazı çevreler, protestoların daha çok Şii-Sünni çatışmalarına döndüğünü belirtmiştir. Ülkede İran - Suudi Arabistan, nüfuz çakışması yaşanmaktadır. Küçük Çaplı Olaylar Cezayir Ana madde: 2011 Cezayir protestoları Cezayir'de 2010'un aralık ayından beridir devam eden protesto gösterileridir. Göstericiler tarafından gösterilen sebepler, işsizlik, gıda enflasyonu, evsizlik, usulsuzlük, ifade özgürlüğü ve kötü yaşam koşullarıdır. Daha önceki yıllarda yerel gösteriler sıkça yapılmış olsa da, tüm ülke çapında eşzamanlı gösteriler 2011'in ocak ayında patlak verdi. Bunlar hükümetin gıda fiyatlarını düşürmesiyle bastırıldı; fakat daha sonra çoğunlukla hükümet binalarının önünde gerçekleşen kendini yakma eylemleri başladı. Muhalefet partileri 1992'deki darbeden beridir olağanüstü hal bulunan Cezayir'in hükümetinden izin almadan yasadışı nitelikte gösteriler düzenlemeye başladı. Gösterilerde üç kişi öldü, 420 kişi yaralandı.[86] Fas Ana madde: 2011 Fas protestoları Huzistan Eyaleti Ana madde: 2011 Huzistan protestoları Irak Ana madde: 2011 Irak protestoları Irak'ta Irak Savaşı'nın başladığı 2003 yılından beridir süren şiddetin ortasında gerçekleşen 2010-2011 Arap dünyası protestolarının bir parçası olan protesto gösterileri. Gösterilerde 6 kişi öldü, 140 kişi yaralandı. İsrail Sınırı Ana madde: 2011 İsrail sınırı gösterileri İsrail sınırında olan protestolardır. Hem müslüman araplar, hem de işsizliği bahane eden yahudi israilliler gösteriler düzenlemiştir. Kuveyt Ana madde: 2011-2012 Kuveyt protestoları Lübnan Ana madde: 2011 Lübnan protestoları Sudan Ana madde: 2011 Sudan protestoları Suudi Arabistan Ana madde: 2011-2012 Suudi Arabistan protestoları 2011 yılında başlamış protestolardır. Göstericiler, reform talebiyle protesto yürüyüşleri ve mitingleri düzenlemiştir. Kadınlar ise yine reform talebiyle "sürücülük" istemişlerdir. Umman Ana madde: 2011 Umman protestoları Ürdün Ana madde: 2011 Ürdün protestoları 16 Aralık'ta başlayan Tunus ayaklanmasından sonra Ürdün'de düzenlenen protesto gösterileri. Ürdün'ün bütçe açığı bu yıl içinde 2 milyar Dolara yükselmiş durumda. 2010 Aralık ayında enflasyon 1.5'den 6.1'e yükseldi ve işsizlik seviyesi %25 ile %30 arasında değişmekte. Halk ayrıca devleti işçi sınıfını ağır vergiler yoluyla fakirleştirmekle suçluyor. Bunun dışında parlamentonun göstermelik olduğu halk tarafından savunulmakta. [87]

Ülke	Başlangıç tarihi	Olay şekli	Değişimler	Ölü sayısı	Sonuç
Tunus	18 Aralık 2010	Muhammed Buazizi'nin kendini yakması, Ülke çapında protesto, kamu alanlarının işgali	•Zeynel Abidin Bin Ali ve Muhammed Gannuşi ülkeyi terketti  •Politik polis dağıtıldı[1]  •RCD yani eski iktidar partisi dağıtıldı[2]  •Siyasi suçlular serbest bırakıldı	223+[3][4]	Devrilen hükümet
Cezayir	28 Aralık 2010	Büyük protestolar, mitingler	•19 yıllık olağanüstü halin kaldırılması[5][6]	8[7]	Küçük çapta protestolar
Lübnan	12 Ocak 2011	Protestolar, isyancılarla polis arasında çatışmalar		17[8]	Küçük çapta protesto
Ürdün	14 Ocak 2011	Protesto ve gösteriler	•Kral Abdullah bin Abdül Aziz, başbakan Rifai ve kabinesini dağıttı.[9]	1[10]	Yenilenen hükümet
Moritanya	17 Ocak 2011	Protestolar[11]		1[12]	Küçük çapta protesto
Sudan	17 Ocak 2011	Protestolar	•Başkan Bashir 2015 seçimlerine aday olmayacağını açıkladı.[13]	1[14]	Küçük çapta protesto
Umman	17 Ocak 2011	Protestolar	•Sultan Kâbus bin Seyd El Ebu Seyd tarafından ekonomik imtiyazlar verildi;[15][16][17][18]  •Bazı başkanlar kovuldu;[19][20]  •Umman'ın meclisine yasama yetkisi verildi[21]	2–6[22][23][24]	Yenilenen hükümet
Yemen	18 Ocak 2011	Ülke çapında protesto ve gösteriler	• İktidar partisinden bazı milletvekilleri istifa etti;[25]  • Devlet başkanı Salih 23 Mayıs'ta dokunulmazlık verilmesi şartı ile istifa etmeyi kabul etti.	2,000[5]	Yenilenen hükümet
Suudi Arabistan	21 Ocak 2011	Küçük çapta gösteri ve protestolar	•Kral Abdullah tarfından ekonomik imtiyazlar verildi;[26][27]  •2011 yerel seçimlerine sadece erkekler kabul edilecek	2[kaynak belirtilmeli]	Küçük çapta protestolar, reformlar
Mısır	25 Ocak 2011	Ülke çapında protestolar, kamu alanlarının işgali, devlet ve polis binalarının yakılması, hapishane baskınları	•Hüsnü Mübarek ve Ahmet Şefik'in istifası;[28]  •Silahlı kuvvetler gücü ele aldı;[29]  •Parlemento dağıtıldı ve konsey askıya alındı;[30]  •Devlet Güvenlik Soruşturma Servisi kapatıldı;[31]  •İktidar partisi dağıtıldı[32]	875 [33]	Devrilen hükümet
Suriye	26 Ocak 2011	Ülke çapında protestolar, devlet binalarına saldırı	•Siyasi suçlular serbest bırakıldı;[34][35]  • End of Emergency Law;  •Bölgesel valiler kovuldu;[36][37]  •İsyan bölgelerine askeri müdahale yapıldı; [38]  •Parlementodan bazı vekiller istifa etti;[39]  •Hükümetten istifalar[40]	90,000-100,000[41]	İç Savaş
Cibuti	28 Ocak 2011	Küçük protestolar, kamu alanı işgalleri	•Muhalif liderler tutuklandı  •Uluslararası gözlemciler sınır dışı edildi[42]	2[43]	Küçük çaplı protestolar
Fas	30 Ocak 2011	Protestolar,[44] mülkiyete zararlar[45]	•Kral Muhammet VI tarafından ekonomik imtiyazlar verildi;[46]  •Referandum kararlaştırıldı;  •Yolsuzluğu önlemek için adımlar atıldı[47][48]	7[49] (2 kişi ölümüne dövüldü)[50]	Küçük çapta protestolar
Irak	10 Şubat 2011	Büyük protestolar; isyanlar; devlet binalarına saldırı[51]	•Başbakan Maliki seçimlere aday olmayacağını açıkladı;[52]  •Valiler ve yerel yöneticiler istifa etti[53]	35[54]	Büyük çapta protestolar
Bahreyn	14 Şubat 2011	Büyük protestolar, kamu alanlarının işgali	•Kral Hamad ibn Isa Al Khalifa tarafından ekonomik imtiyazlar verildi;[55]  •Politik suçlular serbest bırakıldı;[56]  •Bazı başkanlar kovuldu;[57]	51 [58]	Büyük çapta protestolar
İran	14 Şubat 2011	Küçük protestolar	•Muhalif liderler tutuklandı	3[59][60][61]	Küçük çapta protestolar
Libya	17 Şubat 2011	Ülke çapında protestolar, silahlı çatışmalar, şehirlerin işgali	• Muhalifler ülkenin yönetimini ele geçirdi [62][63][64]  • Geçici Ulusal Konsey kuruldu[65][66]  • NATO askerleri Libya üzerinde operasyonlar düzenledi[67]	25,000–30,000[68][69][70][71]  • Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi, memleketi Sirte'de yakalanarak öldürüldü.	Devrilen hükümet
Kuveyt	18 Şubat 2011	Protestolar, polis ve Bedeviler arasında çatışmalar	•Kabine istifa etti [72]	0[73]	Yenilenen hükümet
Batı Sahra	20 Şubat 2011	Protestolar[74][75][76]		1[77]	Küçük çaplı protestolar
Toplam ölüm:	+150,000 (devam ediyor)